កំណត់និពន្ធ៖ អង្គការ Cambodians in Tech ឬ «ខ្មែរនៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា» ជាអង្គការថ្មីមួយមានមូលដ្ឋាននៅតំបន់បច្ចេកវិទ្យា Silicon Valley ក្នុងរដ្ឋ Californiaដែលមានគោលដៅជួយជំរុញឲ្យមានជនជាតិខ្មែរនិងខ្មែរអាមេរិកាំងច្រើនជាងមុនបម្រើការនៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាទាំងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងទូទាំងពិភពលោក។ នៅចុងសប្ដាហ៍នេះ អង្គការនេះ នឹងរៀបចំកម្មវិធីប្រកួតការសរសេរកម្មវិធីកុំព្យូទ័រនិងការបង្កើតគំនិតថ្មីខាងបច្ចេកវិទ្យាដែលគេហៅថា hackathon នៅរាជធានីភ្នំពេញចាប់ពីថ្ងៃទី២៦ ដល់២៧ ខែវិច្ឆិកា ដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងតំបន់បច្ចេកវិទ្យា Silicon Valleyជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជា។ លោក សឹង សុផាត នៃ VOA បានសម្ភាសកញ្ញា Maya Gilliss-Chapman ស្ថាបនិកនៃអង្គការ «ខ្មែរនៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា» នៅក្នុងក្រុង Palo Alto រដ្ឋ California ដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែមអំពីអង្គការ Cambodians in Tech និងការប្រកួត hackathon នេះដូចតទៅ៖
Your browser doesn’t support HTML5
បទសម្ភាសន៍ VOA៖ អង្គការ Cambodians in Tech ចង់ភ្ជាប់ស្ពានបច្ចេកវិទ្យាអាមេរិកទៅកម្ពុជា
តើអង្គការ Cambodians in Tech ត្រូវបានបង្កើតឡើងយ៉ាងដូចម្តេច?
ចាស កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន ខ្ញុំគិតថាខ្ញុំជាជនជាតិខ្មែរតែម្នាក់ដែលធ្វើការក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យានៅតំបន់បច្ចេកវិទ្យា Silicon Valley នៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា (California)។ នៅរាល់ខែមេសា ខ្ញុំតែងនិយាយថា «សួស្ដីឆ្នាំថ្មី!» ហើយអ្នករាល់គ្នាតែងនិយាយមកកាន់ខ្ញុំថា «អ្នកឯងមានបញ្ហាមែនទេ» ដោយសារជនជាតិអាមេរិកាំងមិនដឹងថា ខែមេសាជាបុណ្យចូលឆ្នាំរបស់ខ្មែរ។
នៅទីបំផុត ខ្ញុំបានជួបជនជាតិខ្មែរម្នាក់ទៀតដែលធ្វើការនៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា ហើយពេលនោះខ្ញុំមានការភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំង។ យើងមើលមុខគ្នាហើយសួរគ្នាថា«ចេះខ្មែរ»? ពេលនោះខ្ញុំរីករាយណាស់ ប៉ុន្តែខ្ញុំក៏ដឹងដែរថា មានបញ្ហាធំមួយ។
ខ្ញុំបានសួរខ្លួនឯងថា ហេតុអ្វីបានជាមានជនជាតិខ្មែរតិចយ៉ាងនេះធ្វើការនៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យានៅអាមេរិក? ខ្ញុំក៏ស្រាវជ្រាវ ហើយរកឃើញថា ជនជាតិខ្មែរអាមេរិកាំងមានចំនួនត្រឹម១%នៃចំនួនពលរដ្ឋអាមេរិកសរុប ហើយពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងប្រមាណ១ភាគ៣រស់នៅក្រោមបន្ទាត់ភាពក្រីក្រ។
យើងបានដឹងពីបញ្ហាភាពក្រីក្រនេះយូរហើយ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងរស់នៅក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រនោះ មានមនុស្សតិចតួចណាស់ដែលនឹងអាចមានលទ្ធភាពនិងធនធានផ្សេងៗដូចការអប់រំ។
មានពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងអាយុលើស២៥ឆ្នាំត្រឹម៥៤%ប៉ុណ្ណោះដែលបានរៀនចប់វិទ្យាល័យ។ ដូច្នេះពេលអ្នកគិតឃើញដល់តំបន់បច្ចេកវិទ្យាជាន់ខ្ពស់ដូច Silicon Valley ហើយរបៀបក្រុមហ៊ុននៅទីនោះរើសបុគ្គលិកពីសាលាល្បីៗដូចជា Stanford Harvard និងសាលារបស់ខ្ញុំគឺសាកលវិទ្យាល័យ Berkeley យើងអាចយល់ហើយថាហេតុអ្វីពួកគេមិនបានយកជនជាតិខ្មែរធ្វើការ ពីព្រោះពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងភាគច្រើន មិនបានចូលសាលាល្បីៗទាំងនោះ ឬមិនបានចូលរៀនមុខវិទ្យាខាងបច្ចេកវិទ្យាទេ។ ពេលខ្ញុំបានដឹងពីតួលេខនេះ ទើបខ្ញុំដឹងថាខ្ញុំត្រូវតែធ្វើអ្វីមួយដើម្បីកែប្រែស្ថានភាពនេះ។ ដូច្នេះហើយទើបខ្ញុំក៏បានបង្កើតអង្គការ «ខ្មែរនៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា» ឬ Cambodians in Tech នេះឡើង ដែលបានលូតលាស់មកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
កញ្ញា Maya Gilliss-Chapman ថារហូតមកដល់ពេលនេះអង្គការរបស់កញ្ញាបានទទួលដំណើរការល្អ។ តើអង្គការ Cambodians in Tech បានជួយជនជាតិខ្មែរប៉ុន្មាននាក់ថែមទៀតឲ្យចូលទៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា?
អង្គារ Cambodians in Tech ផ្តោតលើបីផ្នែកជាសំខាន់ គឺការបង្កើតសហគមន៍ ការអប់រំ និងការលើកទឹកចិត្តតាមរយៈការបង្ហាញបុគ្គលគំរូ។ នៅក្នុងពីរឆ្នាំចុងក្រោយ អង្គការខ្ញុំបានកើនសមាជិករហូតដល់ជាង៣០នាក់ទៅទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសរុបប្រទេសចំនួន៤។
សម្រាប់ខ្ញុំ នេះជាចំនួនដ៏ច្រើនព្រោះខ្ញុំមិនចាំថាមានពេលណាដែលខ្ញុំធ្លាប់បានដើរចូលទៅក្នុងបន្ទប់មួយដែលមានជនជាតិខ្មែរ៣០នាក់ដែលសុទ្ធតែជាអ្នកធ្វើការនៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យានោះ។ បើនិយាយពីយុទ្ធសាស្ត្រខាងការអប់រំវិញ យើងកំពុងជំរុញគម្រោងខាងការអប់រំនៅទីក្រុង Seattle រដ្ឋវ៉ាស៊ីនតោនដែលមានជនជាតិខ្មែរច្រើនរស់នៅ។
យើងកំពុងពិភាក្សានៅឡើយអំពីគម្រោងលម្អិត ប៉ុន្តែខ្ញុំបានទាក់ទងសមាគមនិស្សិតខ្មែរនៅសាកលវិទ្យាល័យ Stanford និង Berkeley ដើម្បីឲ្យពួកគេដែលបានរៀននៅសាលាល្អៗទាំងនេះដឹងថា ពួកគេក៏គួរជួយក្មេងៗជំនាន់ក្រោយៗទៀត ពីព្រោះការបណ្ដុះជំនាញខាងវិស័យនេះគឺចាប់ផ្ដើមតាំងពីនៅក្មេងៗយ៉ាងដូច្នេះ។ ហើយអង្គការរបស់ខ្ញុំ ក៏មិនអាចធ្វើអ្វីបានដោយខ្លួនឯងតែម្នាក់នោះទេ។
រហូតមកដល់ពេលនេះ តើ Cambodians in Tech បានសម្រេចអ្វីខ្លះ?
យើងខ្ញុំមិនទាន់បានជួបជុំគ្នាជាទ្រង់ទ្រាយធំនៅឡើយ។ ប៉ុន្តែយើងនឹងជួបជុំគ្នានៅក្នុងកម្មវិធីប្រកួតសរសេរកូដ(កម្មវិធី)កុំព្យូទ័រដែលហៅថា hackathon នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនៅខែវិច្ឆិកានេះ ដែលនេះជាព្រឹត្តិការណ៍ធំដំបូងរបស់អង្គការខ្ញុំ ហើយសមាជិកទាំងអស់នឹងត្រូវស្វាគមន៍ឲ្យចូលរួម។
ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំដឹងថា មិនមែនគ្រប់គ្នាមានលទ្ធភាពអាចធ្វើដំណើរទៅចូលរួមកម្មវិធីនៅប្រទេសកម្ពុជាឬនៅទីក្រុងណាមួយបានទេ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំធ្វើដំណើរទៅក្រុងនានាដែលមានសមាជិកអង្គការ Cambodians in Tech ដើម្បីយើងអាចស្គាល់គ្នានិងពិភាក្សាអំពីគម្រោងនានាដែលយើងមាននៅពេលអនាគត។
ខ្ញុំទើបបានទៅទីក្រុង Seattle ដើម្បីពិភាក្សាអំពីកម្មវិធី hackathon នៅប្រទេសកម្ពុជានិងកម្មវិធីបង្ហាត់បង្ហាញ (mentoring) សម្រាប់យុវជនខ្មែរអាមេរិកាំងនៅទីក្រុង Seattle។ នេះជាកម្មវិធីនានាដែលយើងកំពុងដំណើរការ។ យើងខ្ញុំក៏កំពុងតែរៃអង្គាសប្រាក់ ដោយសារតែកម្មវិធីអប់រំទាំងនេះត្រូវការថវិកាលើសពីលទ្ធភាពរបស់ខ្ញុំ។
គោលបំណងរបស់ខ្ញុំ ហើយខ្ញុំមិនដឹងថាពេលណាបានសម្រេចនោះទេ គឺអនុវត្តនូវគម្រោងអប់រំនានាដូចជាការបង្កើតថ្នាក់រៀនសរសេរកូដកុំព្យូទ័រ និងផ្ដល់កុំព្យូទ័រ និងសម្ភារៈខាងការអប់រំដូចជាផ្ដល់គ្រូបង្រៀននិងសៀវភៅជាដើម ដើម្បីបង្រៀនយុវជនឲ្យចេះសរសេរកូដ និងអាចចូលរៀនជំនាញបច្ចេកទេស ដោយយើងខ្ញុំនឹងមានផ្ដល់អាហារូបករណ៍។
ខ្ញុំគិតថាជនជាតិខ្មែរជាច្រើនមិនដឹងថា ការចាប់យកអាជីពខាងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាជាជម្រើសមួយទេសម្រាប់ពួកគេ ហើយយើងខ្ញុំនឹងទៅទីនោះដើម្បីបង្ហាញនិងលើកទឹកចិត្តពួកគេ ហើយបើពួកគេសម្រេចថានឹងយកជំនាញនេះ យើងខ្ញុំនឹងជួយបន្ថែមទៀតឲ្យអាចរៀនយកសញ្ញាប័ត្រខាងជំនាញបច្ចេកទេសនេះ ដោយផ្ដល់អាហារូបករណ៍ដល់ពួកគេ។ នេះជាគោលដៅចុងក្រោយរបស់យើង។
តើរហូតមកដល់ពេលនេះ អង្គការកញ្ញាបានថវិកាទ្រទ្រង់ពីខាងណា?
មកដល់ពេលនេះ ខ្ញុំចេញថវិកាផ្ទាល់ខ្លួនសិន។ ពេលនេះ វាមិនទាន់ចោទជាបញ្ហាទេ ប៉ុន្តែវាជាបញ្ហានៅពេល មានសំណូមពរចង់ឲ្យអង្គការ Cambodians in Tech ជួយកម្មវិធីជាច្រើនទៀតដែលហួសលទ្ធភាពរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំចំណាយរាប់ពាន់ដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។ បើមានលទ្ធភាព នោះ ខ្ញុំនឹងអាចចំណាយរាប់ម៉ឺនសម្រាប់អាហារូបករណ៍ ប៉ុន្តែនៅពេលនេះ យើងមិនទាន់មានលទ្ធភាពទេ។
ការធ្វើដំណើរសម្រាប់កម្មវិធី hackathon ក៏ត្រូវចំណាយសោហ៊ុយច្រើន ដែលយើងមិនធ្លាប់បានធ្វើពីមុន ព្រោះត្រូវនាំអ្នកជំនាញជាច្រើនរួមទាំងអ្នកវាយតម្លៃគម្រោងនានាដែលចូលរួមនៅក្នុងការប្រកួតនេះ។ យើងខ្ញុំសង្ឃឹមថា នឹងអាចទាក់ទាញអ្នកជំនាញពីតំបន់បច្ចេកវិទ្យា Silicon Valley មកវាយតម្លៃគម្រោងទាំងនេះ ហើយរំពឹងថានឹងមានសោហ៊ុយចំណាយកាន់តែច្រើនទៀតដែលខ្ញុំមិនបានគិតដល់។ ប៉ុន្តែគម្រោងការប្រកួត hackathon ដើម្បីភ្ជាប់ Silicon Valley ទៅរាជធានីភ្នំពេញនេះ ជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់សហការីរបស់ខ្ញុំគឺលោក ឃុត សុភាស់ ដែលជាសមាជិកអង្គការ CiT នៅទីក្រុង Seattle។ នេះជាគម្រោងរបស់លោក ហើយខ្ញុំគ្រាន់តែជួយរៃអង្គាសថវិកាសម្រាប់គម្រោងនេះតែប៉ុណ្ណោះ។
តើគម្រោងការប្រកួត hackathon ដែលនាំពី Silicon Valley មកភ្នំពេញនេះ នឹងមានអ្នកចូលរួមប្រកួតប៉ុន្មាននាក់ ហើយខុសពីកម្មវិធីប្រកួត hackathon ផ្សេងទៀតដែលមាននៅកម្ពុជាយ៉ាងណាខ្លះ?
ខ្ញុំរីករាយនឹងទទួលពាក្យយ៉ាងច្រើន ប៉ុន្តែតាមលទ្ធភាពរបស់យើងខ្ញុំ ប្រហែលជាអាចទទួលបានត្រឹម២០នាក់ហើយចែកជាក្រុមតូចៗដើម្បីចូលប្រកួត ដោយសារនេះជាការប្រកួតលើកដំបូងដែលអង្គការ CiT បានធ្វើ។ យើងក៏មិនប្រកាន់អាយុអ្នកចូលរួមដែរ។
ដោយនេះជាការប្រកួត យើងគិតថានឹងមានរង្វាន់ជាប្រាក់សម្រាប់គំនិតដែលល្អជាងគេ ហើយដែលនឹងមានគណៈកម្មការវាយតម្លៃដែលជាអ្នកជំនាញនិងសមាជិកអង្គការ CiT។
យើងខ្ញុំក៏សង្ឃឹមថានឹងមានអ្នកដឹកនាំពីវិស័យបច្ចេកវិទ្យារបស់កម្ពុជាចូលរួមព្រមទាំងរំពឹងថានឹងនាំឥស្សរជនមួយរូបពី Silicon Valley មកធ្វើជាអ្នកវាយតម្លៃម្នាក់។ ជាសំខាន់នោះ គឺក្នុងពេលកន្លងមក ខ្ញុំមិនសូវឃើញមានទំនាក់ទំនងរវាងតំបន់ Silicon Valley និងប្រទេសកម្ពុជានៅឡើយ។
ខ្ញុំមិនដឹងថាមានអ្នកវិនិយោគនិងសហគ្រិនខាងបច្ចេកវិទ្យាប៉ុន្មាននាក់ពី Silicon Valley ដែលទៅប្រទេសកម្ពុជាទេ។ ដោយហេតុនេះហើយ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា នៅពេលយើងខ្ញុំអាចនាំពួកគេមកចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍ hackathon នៅភ្នំពេញយ៉ាងដូច្នេះ នឹងមានការចាប់អារម្មណ៍ពីបណ្ដាញផ្សាយព័ត៌មានអាមេរិកាំង ហើយជនជាតិអាមេរិកនឹងអាចដឹងថានៅប្រទេសកម្ពុជាក៏មានវិស័យបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងលូតលាស់ដែរ។
ពេលកញ្ញា Maya ទៅទស្សនាប្រទេសកម្ពុជាចុងក្រោយបំផុត តើមានអ្វីដែល Maya បានភ្ញាក់ផ្អើលទេ?
ចាស ពេលនោះខ្ញុំមិនគិតស្មានថាខ្ញុំមានការយល់ដឹងតិចតួចណាស់អំពីវិស័យបច្ចេកវិទ្យានៅកម្ពុជា។ វិស័យនេះមានលក្ខណៈខុសគ្នាខ្លាំងពីនៅតំបន់ Silicon Valley។ ខ្ញុំឮគេថា ការរកមូលធននៅកម្ពុជាមិនមែនជាបញ្ហាធំទេ។ មានអ្នកហ៊ានបោះទុនវិនិយោគ។ បញ្ហាសំខាន់បំផុតគឺធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឲ្យជនជាតិខ្មែរច្រើនជាងមុនក្លាយជាសហគ្រិនខាងបច្ចេកវិទ្យា។
ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាជាច្រើននៅប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិចិនឬបារាំង ហើយមានក្រុមហ៊ុនតិចណាស់ដែលជារបស់សហគ្រិនខ្មែរ។ រឿងនេះធ្វើឲ្យខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើល ប៉ុន្តែតាមពិតវាមិនមែនជារឿងចម្លែកនោះទេ។
មានអ្នកវិនិយោគដែលចង់ទៅវិនិយោគនៅប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីបង្កើតសហគ្រាសបង្កើតថ្មីឬ Startup។ ដូច្នេះអ្នកដែលខ្ញុំបានជួប មានការរីករាយដោយបានជួបនឹងខ្ញុំដែលជាជនជាតិខ្មែរហើយធ្វើការនៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា ពីព្រោះគេមិនសូវដែលឃើញជនជាតិខ្មែរ។
ក្នុងដំណើរនោះ ខ្ញុំមិនដឹងថាវិស័យបច្ចេកវិទ្យានៅកម្ពុជាមានការវិវឌ្ឍន៍កម្រិតណានោះទេ ហើយខ្ញុំរីករាយដែលឃើញមានកម្មវិធី startup រាល់ចុងសប្ដាហ៍។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិននឹងស្មានថាការស្វែងរកអ្នកវិនិយោគមិនមែនជាការលំបាកទេ។ អ្វីដែលលំបាកនោះ គឺការជំរុញស្មារតីយុវជនខ្មែរឲ្យហ៊ានធ្វើការប្រថុយរកស៊ីនិងបង្កើតសហគ្រាសបង្កើតថ្មី startup។
ផ្នត់គំនិតរបស់យុវជនខ្មែរប្រហែលជាបានផ្លាស់ប្ដូរខ្លះហើយ ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅចាំថា កាលពីខ្ញុំទៅធ្វើជាគ្រូបង្រៀននៅខេត្តពោធិ៍សាត់កាលពីឆ្នាំ២០០៩ ខ្ញុំបានសួរកូនសិស្សខ្ញុំថា តើពួកគេចង់ធ្វើការអ្វី ហើយពួកគេឆ្លើយថា ក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ឬលេងកីឡា។ ខ្ញុំមិនដែលឮអ្នកណាម្នាក់និយាយថាចង់បង្កើត startup ទេ។
តើកញ្ញាមានសុទិដ្ឋិនិយមកម្រិតណាចំពោះវិស័យបច្ចេកវិទ្យានៅកម្ពុជា?
ខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមខ្លាំង។ ខ្ញុំមិនដឹងពីស្ថានភាពលម្អិតរបស់វិស័យនេះទេ។ ប៉ុន្តែតាមរយៈការធ្វើដំណើរទៅប្រទេសកម្ពុជាជាច្រើនដងមកនេះ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថាជនជាតិខ្មែរពូកែខាងការរកស៊ី។ ថ្វីត្បិតពួកគេមិនបង្កើតសហគ្រាសបង្កើតថ្មី (startup)ក្ដី ក៏ពួកគេមានបើកហាងលក់របស់ផ្សេងៗ ដូចជាលក់ខោអាវជាដើម។ ខ្ញុំហៅទេពកោសល្យនេះថា «លក្ខណៈមមាញឹករបស់ខ្មែរ»។
ដូច្នេះ យើងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាបណ្តុះសហគ្រិនភាពនេះ និងផ្ដល់ធនធាននិងសម្ភារៈដល់ពួកគេដើម្បីអាចរៀនជំនាញបច្ចេកវិទ្យា ផ្ដល់ឲ្យពួកគេនូវកុំព្យូទ័រដែលល្អជាងគេ គ្រូបង្រៀនដែលពូកែជាងគេ និងផ្ដល់លទ្ធភាពឲ្យពួកគេ អាចទទួលបានការអប់រំល្អតាមរយៈការទទួលបានអាហារូបករណ៍។ នៅពេលនោះ ទើបខ្ញុំគិតថា យើងនឹងអាចធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរជាទ្រង់ទ្រាយធំមួយបាន។
ខ្ញុំជឿជាក់ថា ជនជាតិកម្ពុជាមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីចាត់យកជំនាញខាងបច្ចេកវិទ្យានេះ។ ជំនាញនេះមិនមែនជាជម្រើសអាជីពក្នុងជីវិតតែមួយទេ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ខ្ញុំដែលធ្លាប់ធ្វើការនៅតំបន់បច្ចេកវិទ្យា Sillicon Valley នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ការដែលមានចំណេះបច្ចេកទេសនេះធ្វើឲ្យខ្ញុំ មានអារម្មណ៍ថាមានសិទ្ធិអំណាច ហើយសង្ឃឹមថា អ្នកផ្សេងទៀតយ៉ាងហោចណាស់អាចពិចារណាអំពីរឿងនេះ៕