ក្រោយការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃចន្ទនេះ បានព្រមានតាមចាប់ខ្លួនជនបរទេសមួយចំនួន ដែលលោកថាអាចពាក់ព័ន្ធនឹង«ការរៀបចំគម្រោងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល»។
ថ្លែងក្នុងពិធីសម្ពោធព្រះវិហារឥស្លាមក្រុងកំពង់ចាម និងដោយមានការផ្សាយផ្ទាល់តាមទូរទស្សន៍និងទំព័រហ្វេសប៊ុកនានា នាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានព្រមានខ្លាំងៗដល់អ្នកដែលចង់ជ្រៀតជ្រែក ដល់ករណីមេបក្សជំទាស់ លោក កឹម សុខា ដែលត្រូវបានឃាត់ខ្លួនពីថ្ងៃអាទិត្យ ពាក់ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រព្រឹត្ត«អំពើក្បត់ជាតិ»។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីដ៏មានឥទ្ធិពលលោកក៏បានឱ្យដឹងផងដែរថា អាជ្ញាធរកំពុងស្រាវជ្រាវរកជនបរទេសមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដែលឃុបឃិតនឹងប្រធានគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនេះ។ នៅចំពោះមុខខ្មែរឥស្លាមរាប់រយនាក់ លោក ហ៊ុន សែន បានហៅលោក កឹម សុខា ថាជា «អាយ៉ងបរទេស»។
លោកហ៊ុន សែន ដែលស្ថិតក្នុងអំណាចជាង៣ទសវត្សរ៍ បានថ្លែងថា៖
«ជាមួយនឹងសន្តិភាពដែលត្រូវរក្សាឲ្យបាននៅក្នុងដៃរបស់យើង ហើយមិនត្រូវឲ្យក្រុមណាមួយមកបំផ្លិចបំផ្លាញតាមរយៈការធ្វើអាយ៉ងរបស់ជនបរទេស ហើយមកបំផ្លិចបំផ្លាញខ្មែរ ដូចជាក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ដែលយើងទើបនឹងរកឃើញថ្មីៗនេះ អំពីអំពើក្បត់របស់ជនដែលយើងចាប់ខ្លួនរួចទៅហើយ»។
លោក ហ៊ុន សែន បានបន្ថែមថា៖
«ទោះដោយតម្លៃណាក៏ដោយ មិនអាចឲ្យបរទេស មកប្រើប្រាស់ជនជាតិខ្មែរ ដើម្បីសម្លាប់ខ្មែរតទៅទៀតទេ។ បរទេសទាំងឡាយត្រូវមើលឲ្យឃើញ ត្រូវស្រាវជ្រាវឲ្យច្បាស់ ហើយយើងក៏ចង់ស្គាល់មុខ ចំពោះអ្នកដែលបានផ្តល់នូវមេរៀន ហើយមកអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តបំផ្លាញជាតិរបស់យើង»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចូលរួមក្នុងការប្រារព្ធខួបអនុស្សាវរីយ៍ លើកទី៦៦ ថ្ងៃបង្កើតគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។ (ហ៊ាន សុជាតា/VOA)
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានព្រលយថា មានជនបរទេសមកពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងកាណាដា ដែលលោកថា ពាក់ព័ន្ធនឹងលោក កឹម សុខា។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«យើងសូមផ្ញើសារទៅកាន់ជនបរទេស ដែលបានប្រើប្រាស់មនុស្សនេះ ឲ្យបញ្ឈប់នូវសកម្មភាព ហើយយើងនឹងស្រាវជ្រាវតាមផ្លូវតុលាការ ដើម្បីឲ្យដឹងថា អ្នកណាខ្លះបានចូលរួមនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍រយៈពេលកន្លងទៅ។ ជនបរទេសណាខ្លះដែលគេថា មកពីអាមេរិក និងមកពីកាណាដា។ តើអ្នកណាខ្លះ? រឿងនេះវាមិនតូចទេ»។
ជាមួយគ្នានេះផងដែរ លោក ហ៊ុន សែន បានចាត់ទុកការសម្លាប់ដោយសារការតវ៉ាក្រោយការបោះឆ្នោតសាកលឆ្នាំ២០១៣ ជាការទទួលខុសត្រូវរបស់លោក កឹម សុខា តាមអ្វីដែលលោក ថាជាសម្តីផ្ទាល់របស់លោកកឹម សុខាក្នុងវីដេអូដែលគេចែកចាយតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។
ក្រោយការបោះឆ្នោតខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានបដិសេធទទួលយកលទ្ធផលបោះឆ្នោត ហើយបានធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំង ក្រោមហេតុផលថាមានការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។ បាតុកម្មក្រោយការបោះឆ្នោតនេះ បានបណ្តាលឲ្យមនុស្សយ៉ាងតិច៦នាក់បានស្លាប់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ហិង្សានៅស្ពានអាកាសក្បាលថ្នល់ បណ្តាលឲ្យយុវជនម្នាក់បានស្លាប់ដោយត្រូវគ្រាប់កាំភ្លើង និងការបាញ់កម្មករនៅផ្លូវវ៉េងស្រេងដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្ស៥នាក់ស្លាប់។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាក់ថា វីដេអូដែលត្រូវបានបង្ហោះតាមបណ្តាញCBN (Cambodian Broadcasting Network) ដែលមានទីតាំងនៅអូស្រ្តាលី និងភស្តុតាងដែលប្រមូលបានដទៃទៀត បង្ហាញឲ្យឃើញច្បាស់ពី«ផែនការសម្ងាត់នៃការឃុបឃិតគ្នា រវាងឈ្មោះ កឹម សុខា និងបក្សពួក ជាមួយបរទេសដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់ថា៖ «អំពើនៃការឃុបឃិតគ្នាជាសម្ងាត់ខាងលើនេះ គឺជាអំពើក្បត់ជាតិ»។
លោកស្រី មូរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានថ្លែងប្រាប់ VOA ថា គណបក្សមិនមានទំនាក់ទំនងជាមួយបរទេស ក្នុងភាពលាក់បាំង ចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនោះទេ។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖
«ពេលណាលោកប្រធានគាត់[លោក កឹម សុខា] ជួបជាមួយទូតណាក៏ដោយ ជាមួយអ្នកណាក៏ដោយ គឺមានរូបភាពទាំងអស់។ យើងអត់មានអ្វីលាក់បាំងទេ។ មានទាំងធ្វើជូនព័ត៌មានទៀត»។
អ្នកស្រី មួរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅក្នុងពិធីបង្សុកូល រំឭក ខួបលើកទី២០ នៃព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារ ៥-៦ កក្កដា នៅស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧។ (ហ៊ាន សុជាតា/VOA)
លោកស្រីបានអំពាវនាវដល់ប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសជួយអន្តរាគមន៍ករណីនេះ។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំសូមឲ្យមេត្តាអាណិតដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសម្រាប់ប្រទេសជាតិយើងផង»។
លោកស្រីបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ជំហររបស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ មិនមានការអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅធ្វើបាតុកម្មនោះទេ។
ដោយឡែក លោក មាស នី អ្នកវិភាគនយោបាយ និងការអភិវឌ្ឍសង្គម ប្រាប់ VOA ថា បដិវត្តន៍កើតឡើងដោយសារប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសមួយមិនពេញចិត្តនឹងរដ្ឋាភិបាលរបស់គេ។ លោកបន្តថា លោកមើលមិនឃើញថា មានចលនាចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«អ៊ីចឹងបើនៅស្រុកយើង ពេលខ្លះ ខ្ញុំមើលទៅមិនឃើញមានសញ្ញាណាដែលវានឹងក្លាយជាបដិវត្តន៍ពណ៌បានទេ។ អ៊ីចឹងបានជាយើងឆ្ងល់ដែរថា ពេលខ្លះពូមានអារម្មណ៍ថា រដ្ឋាភិបាលដូចជាបង្ហាញការព្រួយបារម្ភហ្នឹងលើសពីការពិត»។
លោក មាស នី ក៏មិនឯកភាពនឹងការលើកឡើងថា បរទេសនៅពីក្រោយការប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍នៅកម្ពុជា ដោយសារប្រទេសកម្ពុជាមិនមែនជាចំណាប់អារម្មណ៍នៃប្រទេសមហាអំណាច។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«សម្រាប់ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំមិនទាន់ឃើញសញ្ញាអីទៅដល់កម្រិតថាប្រទេសទាំងអស់ហ្នឹងនៅពីក្រោយ ការរៀបចំឲ្យមានបដិវត្តន៍ពណ៌។ ខ្ញុំមិនទាន់មើលឃើញ»។
លោក មាស នី មើលឃើញថា ការថ្លែងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ប្រតិកម្មជាមួយអាមេរិក គឺដើម្បីឲ្យប្រទេសចិនឃើញពីការផ្តាច់ឆ្ងាញពីអាមេរិក ដើម្បីទទួលជំនួយពីប្រទេសចិន ឬអាចជាការចង់បានការចរចាមួយជាមួយអាមេរិកទៅលើបញ្ហាជំពាក់បំណុលទៅថ្ងៃខាងមុខ។
លោកបណ្ឌិត អ៊ា សុផល សាស្ត្រាចារ្យនៃសាកលវិទ្យាល័យ Occidental College នៃទីក្រុង Los Angeles សហរដ្ឋអាមេរិក មានប្រសាសន៍ថាវាជាការពិបាកយល់ដែលលើកឡើងថា បរទេសមានទំនាក់ទំនងជាមួយ «ជនក្បត់ជាតិ»។
លោកបានថ្លែងប្រាប់ VOA តាមរយៈអ៊ីម៉ែលឬសារអេឡិចត្រូនិកថា៖ «ជនក្បត់ជាតិនៅថ្ងៃនេះ និងអ្នកទោសនយោបាយ អាចក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅថ្ងៃស្អែក។ វាស្ថិតនៅក្នុងក្រសែភ្នែករបស់អ្នកមើល។ វាដូចជារឿងជាមួយភេរវករ និងអ្នកតស៊ូដើម្បីសេរីភាពអញ្ចឹង។ អ្វីៗអាស្រ័យលើការយល់ឃើញ»។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោកស្រី Heather Nauert អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភអំពីការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា និងបានចោទជាសំណួរអំពីលទ្ធភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការរៀបចំការបោះឆ្នោតដែលអាចទុកចិត្តនាពេលខាងមុខ។
លោក Heather Nauert ស្រីបានថ្លែងថា៖
«វិធានការទាំងនោះបានធ្វើឲ្យអន់ថយនៃការវិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាក្នុងទសវត្សរ៍ថ្មីៗនេះ ហើយធ្វើឲ្យមានសំណួរម៉ត់ចត់មួយអំពីលទ្ធភាពរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ២០១៨ ដែលអាចទុកចិត្តបាន ដែលអាចបង្កើតជាលទ្ធផលដែលបង្ហាញពីភាពស្របច្បាប់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃចន្ទ គណៈប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុប បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បញ្ចប់ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីយាយីអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានបញ្ជាក់ថា ការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា រំលោភលើអភ័យឯកសិទ្ធិជាតំណាងរាស្រ្ត និងធ្វើឲ្យមានការកើនឡើងកម្តៅនយោបាយ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានបញ្ជាក់ថា៖
«ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យដែលអាចទុកចិត្តបាន ដែលនាំឲ្យមានការបោះឆ្នោតសភាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ត្រូវការបរិយាកាសដែលគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ អាចបន្តនូវតួនាទីស្របច្បាប់របស់ពួកគេ ដោយគ្មានភ័យខ្លាច ការគំរាមកំហែង និងការរឹតត្បិតតាមអំពើចិត្ត»។
VOA មិនអាចទំនាក់ទំនងស្ថានទូតកាណាដាប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីសុំក្តីអធិប្បាយបានទេនៅថ្ងៃចន្ទនេះ៕