កំណត់និពន្ធ៖ អ្នកស្រី Anida Yoeu Ali គឺជាសិល្បៈការិនីដ៏មានទេពកោសល្យម្នាក់ ដែលមានទស្សនៈយល់ឃើញពីពិភពលោកដ៏ពិសេសមួយទាក់ទងនឹងអំណាចនៃភាពជំនះនឹងការលំបាក សមត្ថភាពសម្របសម្រួលខ្លួនតាម និងការបត់បែនតាមកាលៈទេសៈ។ នេះបើយោងតាមលោកស្រី Kate Cary Evans ជាស្ថាបនិក និងជានិពន្ធនាយកនៃទិន្នានុប្បវត្តិរបស់មូលនិធិ Art Radar ក្នុងបទសម្ភាសន៍តាមអ៊ីមែលជាមួយនឹង VOA ខ្មែរ។ លោកស្រី Kate Evans បានជ្រើសតាំងស្នាដៃសិល្បៈរបស់អ្នកស្រី Ali សម្រាប់ពានរង្វាន់លើកទី១១ នៃមូលនិធិសិល្បៈអធិបតេយ្យអាស៊ី ឬ the Sovereign Asian Art Prize ដែលអ្នកស្រី Ali បានក្លាយជាអ្នកឈ្នះពានរង្វាន់នេះ។
VOA៖ ហេតុអ្វីបានជាលោកស្រីជ្រើសតាំងឲ្យសិល្បការិនី Anida Yoeu Ali ឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនសម្រាប់ពានរង្វាន់លើកទី១១របស់មូលនិធិសិល្បៈអធិបតេយ្យភាពអាស៊ី ឬ the Sovereign Asian Art Prize?
អ្នកស្រី Kate Cary Evans ស្ថាបនិក និងនាយកនិពន្ធនៃមូលនិធិ Art Radar ដែលជាប្រភពព័ត៌មានតាមអ៊ីនធឺណែតដោយឯករាជ្យស្តីអំពីសិល្បៈសហសម័យជុំវិញតំបន់អាស៊ី។ (រូបថតទាញយកពី៖ ArtTactic)
លោកស្រី Kate Cary Evans៖ ខ្ញុំបានបង្កើតទស្សនាវដ្តីឈ្មោះ Art Radar កាលពីឆ្នាំ២០០៨ ហើយខ្ញុំ និងក្រុមការងាររបស់ខ្ញុំបានតាមដានស្នាដៃសិល្បៈរបស់ Anida ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ យើងបានសរសេរពីស្នាដៃសិល្បៈ ស្ថានភាពរស់នៅរបស់នាង ហើយក៏បានសម្ភាសន៍នាងអំពីគម្រោងសិល្បៈរបស់នាងឈ្មោះ the Buddhist Bug ដែលបានឈ្នះពានរង្វាន់ Sovereign Prize នោះដែរ។
មូលហេតុមួយដែលយើងបានជ្រើសយកស្នាដៃសិល្បៈរបស់ Anida ឲ្យប្រជែងយកពានរង្វាន់ Sovereign Prize ដោយសារតែគោលបំណងរបស់រង្វាន់សិល្បៈអធិបតេយ្យភាពអាស៊ីនេះគឺលើកកម្ពស់ស្នាដៃសិល្បៈរបស់សិល្បករអាស៊ីវ័យកណ្តាល ដែលមានស្នាដៃសិល្បៈឆ្នើម ហើយយើងយល់ថា ស្នាដៃសិល្បៈរបស់ Anida មានលក្ខណៈពិសេស។
Anida កើតនៅប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែ នាងបានរត់ភៀសខ្លួនមកសហរដ្ឋអាមេរិកដោយសារតែរបបខ្មែរក្រហម តែនាងបានវិលត្រឡប់ទៅរស់នៅប្រទេសកម្ពុជាវិញកាលពីឆ្នាំ២០១១។ Anida យល់ថា ទីក្រុងភ្នំពេញគឺជាកន្លែងដ៏ពិសេសមួយសម្រាប់សិល្បៈករដូចជារូបនាង ហើយបានជំរុញលើកទឹកចិត្តដល់ស្នាដៃសិល្បៈរបស់នាង។ យើងយល់ថា ស្នាដៃសិល្បៈរបស់នាងពោរពេញដោយសាច់រឿងដ៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ដូចជារឿងរ៉ាវដែលមនុស្សធ្វើការឆ្លើយតបទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅ និងភាពចលាចលជាដើម។
មូលហេតុមួយទៀតដែលយើងជ្រើសយក Anida គឺថា ពានរង្វាន់នេះតែងតែផ្តល់ឲ្យសិល្បៈករមកពីទីក្រុងហុងកុង ហើយផ្តល់ឲ្យសិល្បៈករដែលមកពីអាស៊ីអាគ្នេយ៍គឺប្រទសថៃតែម្តងគត់។ មូលនិធិរបស់យើងដឹងថា មានស្នាដៃសិល្បៈដ៏ឆ្នើមជាច្រើនដែលសិល្បៈករនៅតំបន់អាស៊ីបានធ្វើ ក៏ប៉ុន្តែ មិនត្រូវទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍។ ហើយគោលដៅរបស់មូលនិធិ Art Radar របស់យើងគឺដើម្បីលើកកម្ពស់ស្នាដៃរបស់សិល្បៈករដែលគួរទទួលបានរង្វាន់ ដែលមិនសូវទទួលបានចំណាប់អារម្មណ៍។ យើងយល់ថា Anida គឺជាសិល្បៈការិនីដ៏មានទេពកោសល្យ និងគួរទទួលបានរង្វាន់។ ហើយយើងពិតជាសប្បាយចិត្តដែលនាងបានឈ្នះពានរង្វាន់ឆ្នាំនេះ។
VOA៖ តើអ្នកស្រី Anida បង្កើតស្នាដៃសិល្បៈអ្វីខ្លះ?
លោកស្រី Kate Cary Evans៖ Anida គឺជាសិល្បៈការិនីដ៏មានទេពកោសល្យម្នាក់។ នាងបានប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ជាច្រើនក្នុងស្នាដៃសិល្បៈរបស់នាង ហើយសម្រាប់គម្រោង the Buddhist Bug យើងឃើញមានការសម្តែងសិល្បៈ ការតាំងពិព័រណ៍ ផលិតផលវាយនភណ្ឌ ខ្សែភាពយន្តខ្លី និងរូបភាពជាដើម។
នេះគឺជារូបភាពមួយរបស់សិល្បៈការិនី Anida Yoeu Ali ក្នុងគម្រោងស្នាដៃសិល្បៈរបស់អ្នកស្រីឈ្មោះ Spiral Alley ដែលបានឈ្នះពានរង្វាន់លើកទី១១ដែលមានឈ្មោះថា Sovereign Asian Art Prize។ (រូបថតដោយ៖ Studio Revolt)
គំនិតនៃគម្រោង the Buddhist Bug ដែលបានឈ្នះពានរង្វាន់នេះគឺកើតចេញពីរបស់ក្មេងលេងមួយដ៏ពេញនិយមនៅប្រទេសលោកខាងលិច។ នេះគឺជាកងរង្វង់ដែលអាចពង្រីកបាន ដើម្បីឲ្យក្មេងៗចូលក្នុងកងនោះ ហើយសម្រូតចុះមកក្រោម។ ស្នាដៃសិល្បៈនេះគឺប្រៀបដូចជារូបសត្វល្អិតដ៏ធំមួយ ដែលអាចរត់ចុះរត់ឡើងគ្រប់ទីកន្លែងបាន។
គម្រោងសិល្បៈនេះបានធ្វើឡើងនៅតាមកន្លែងជាច្រើន ហើយមានដាក់តាំងនៅតាមទីសាធារណៈទៀតផង ជាពិសេស វាបានក្លាយជាទីកន្លែងមួយ ដែលឲ្យមនុស្សទូទៅចូលរួមសម្តែងផងដែរ។ សកម្មភាពទាំងនេះត្រូវបានចងក្រងជារូបភាព និងជាខ្សែភាពយន្តឯកសារខ្លី។ ដូច្នេះ យើងឃើញថា ស្នាដៃសិល្បៈនេះអាចបត់បែនបានគ្រប់កាលៈទេសៈ ដូចជាសត្វល្អិតមួយអញ្ចឹង។
ខ្ញុំគិតថា អ្វីដែលនាំឲ្យស្នាដៃដ៏កម្ររបស់ Anida មានលក្ខណៈពិសេសកម្រមានគឺថា បើទោះបីជាសិល្បៈករជាច្រើននាក់បានប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធព័ត៌មានច្រើនទម្រង់សម្រាប់ស្នាដៃសិល្បៈរបស់ខ្លួនក្តី ក៏មានសិល្បៈករមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះ ដែលបានប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ច្រើនប្រភេទដើម្បីបង្កើតស្នាដៃសិល្បៈតែមួយ។ ជាទូទៅ សិល្បៈករប្រើប្រាសឧករណ៍សិល្បៈមួយ ឬពីរដូចជាការតាំងពិព័រណ៍ និងរូបថតនៃពិព័រណ៍នោះ ហើយបន្ទាប់មក ពួកគេអាចនឹងបង្កើតការតាំងពិព័រណ៍ថ្មីមួយទៀតតែប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រី Anida Yoeu Ali ជាសិល្បៈករខ្មែរអាមេរិកាំង ដែលបានឈ្នះពានរង្វាន់ដ៏ល្បីល្បាញនៅតំបន់អាស៊ីឈ្មោះ Sovereign Asian Art Prize លើកទី១១។ (រូបថតដោយ៖ Studio Revolt)
ក៏ប៉ុន្តែ ស្នាដៃសិល្បៈរបស់ Anida បានរួមបញ្ចូលឧបករណ៍សិល្បៈជាច្រើនដើម្បីបង្កើតសមិទ្ធិផលមួយនេះឡើង ដែលយើងពិតជាភ្ញាក់ផ្អើល។ យើងពិតជាពេញចិត្តនឹងស្នាដៃសិល្បៈ the Buddhist Bug របស់ Anida ដែលអាចដាក់តាំងទាំងនៅទីកន្លែងឯកជន និងទីសាធារណៈបាន ដែលមានលក្ខណៈពិសោធន៍ និងជាការចងក្រងឯកសារ។ វាអាចដាក់កន្លែងណាក៏បាន ហើយអាចមានទំហំតូច ឬធំក៏បាន។ ទាំងក្មេង និងមនុស្សធំពេញវ័យអាចចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសិល្បៈនេះបានទៀតផង។ នេះគឺពិតជាស្នាដៃដ៏ឆ្នើមមួយ។
VOA៖ តើអ្វីទៅដែលធ្វើឲ្យស្នាដៃសិល្បៈរបស់អ្នកស្រី Anida Yoeu Ali មានលក្ខណៈពិសេស និងខុសពីស្នាដៃសិល្បៈនៅតំបន់អាស៊ីបច្ចុប្បន្ននេះ?
លោកស្រី Kate Cary Evans៖ ក្រៅពីលក្ខណៈបត់បែនបាននៃស្នាដៃសិល្បៈរបស់ Anida យើងយល់ថា Anida មានទស្សនៈយល់ឃើញពីពិភពលោកដ៏ពិសេសមួយ។
Anida បានធំដឹងក្តី និងទទួលការអប់រំនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយក្រោយមកបានស្វែងយល់ពីប្រវត្តិរូបរបស់នាងក្នុងជាជាជនជាតិកម្ពុជា និងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយក៏បានត្រឡប់មករស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ នៅកម្ពុជាវិញ។
ស្នាដៃសិល្បៈរបស់នាងគឺស្តីអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃអំពើហិង្សា ការលុបបំបាត់ស្លាកស្នាមនៃភាពឈឺចាប់ និងភាពជំនះ។ ខ្ញុំយល់ថា ប្រវត្តិរបស់នាងបានធ្វើឲ្យនាងមានទស្សនៈដ៏ពិសេសមួយទាក់ទងនឹងអំណាចនៃភាពជំនះ សមត្ថភាពសម្របសម្រួលខ្លួនក្នុងសង្គម និងភាពបត់បែនបាន ដែលនាងទទួលបានតាមរយៈបទពិសោធន៍ជីវិតរបស់នាងក្នុងនាងជាជនជាតិកម្ពុជា។
ក៏ប៉ុន្តែ សាច់រឿង និងស្នាដៃសិល្បៈរបស់នាងគឺជាសារមួយ ដែលមនុស្សនៅទូទាំងពិភពលោកសព្វថ្ងៃនេះ ជាពិសេស យុវជនអាចស្វែងយល់បាន។ ដោយសារមូលហេតុជាច្រើន ពិភពលោកយើងកំពុងតែផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងលឿន ជាពិសេស ដោយសារតែបច្ចេកវិទ្យា។ សំណួរទូទៅគឺថា តើយើងត្រូវសម្របសម្រួលខ្លួនតាមកាលៈទេសៈយ៉ាងដូចម្តេច ដើម្បីឲ្យអត្តសញ្ញាណរបស់យើងនៅឋិតឋេរដដែល។ ហើយស្នាដៃសិល្បៈ the Buddhist Bug របស់ Anida គឺជានិមត្តិរូបដ៏អស្ចារ្យមួយនៃភាពបត់បែនតាមកាលៈទេសៈនេះ។
ជាមួយគ្នានេះ យើងពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់នាងទាក់ទងនឹងបញ្ហាភាពជំនះនឹងរឿងលំបាក និងសកម្មភាពសហគមន៍ ដែលនាងបានចូលរួមបង្កើតនៅតាមអង្គការជាច្រើន ដូចជាសាច់រឿងការរាំរបស់ស្ត្រី ដែលសហការជាមួយនឹងផលិតកម្ម Mango Tribe និងស្នាដៃសិល្បៈផ្សេងៗដែលសហការជាមួយនឹងសិល្បៈករអាស៊ីសញ្ជាតិអាមេរិក និងស្ថានីយ៍សិល្បៈព័ត៌មានឈ្មោះ Studio Revolt ដែលធ្វើការជាមួយនឹងយុវជនកម្ពុជា និងសិល្បៈករខ្មែរសញ្ជាតិអាមេរិកដែលត្រូវបាននិរទេសចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម៕